تأثیر آللوپاتی عصاره حاصل از اندام های علف های هرز تاج خروس، سلمه تره و پنجه مرغی بر جوانه‏زنی و رشد کلزا*

با توجه به فراوانی علف های هرز تاج خروس، سلمه تره و پنجه مرغی در مزارع و هم چنین اهمیت کلزا به‏عنوان یک گیاه روغنی مهم، این بررسی به‏منظور ارزیابی اثرات آللوپاتی عصاره ی حاصل از اندام های هوایی و ریشه ی این علف های هرز بر جوانه زنی و رشد کلزا به‏صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 1384 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل محلول بدون عصاره (شاهد)، عصاره ی اندام هوایی و عصاره ی ریشه ی سه علف هرز تاج خروس، سلمه تره و پنجه مرغی بود. تجزیه واریانس نتایج حاصل از بررسی آزمایشگاهی در مرحله ی جوانه زنی نشان داد که اثرهای اصلی و متقابل فاکتورهای آزمایش بر صفات طول گیاهچه، وزن خشک گیاهچه، درصد جوانه زنی، ضریب سرعت جوانه زنی و گستره زمانی جوانه زنی معنی دار بود. عصاره ی اندام هوایی سلمه تره و ریشه ی پنجه مرغی کاملاً از جوانه زنی بذور کلزا ممانعت کردند. عصاره ی حاصل از بقیه ی بخش های علف های هرز نیز صفات مورد بررسی را از حداقل 16/4 درصد در میزان وزن خشک گیاهچه تا حداکثر 28/98 درصد در طول گیاهچه ی کلزا کاهش دادند. تجزیه واریانس نتایج حاصل از بررسی گلخانه ای صفات نیز نشان داد که اثر نوع علف هرز در ارتباط با صفات وزن خشک بخش هوایی و ریشه، سطح  برگ و بیوماس معنی دار بود. بخش های مختلف علف های هرز در کلیه ی صفات اثر معنی داری در سطح احتمال 1 درصد از خود نشان دادند. پنجه مرغی بیشترین تاثیر را در کاهش وزن خشک اندام هوایی و ریشه، طول ریشه و بیوماس کلزا نشان داد. عصاره ی حاصل از علف های هرز مورد بررسی، میزان صفات اندازه گیری شده را به طور معنی دار از حداقل 82/5 در طول ریشه تا حداکثر 87/82 درصد در بیوماس کلزا کاهش داد. بر اساس نتایج این تحقیق می توان گفت که علف های هرز مورد بررسی از طریق تولید مواد شیمیایی برخوردار از خاصیت آللوپاتیک می توانند جوانه‏زنی و رشد کلزا را مختل نموده و منجر به کاهش سطح سبز مزرعه و رشد نامطلوب محصول شوند.